Những rào cản và quy định khi xuất khẩu hàng Việt sang Trung Quốc năm 2025
1. Toàn cảnh xuất khẩu sang Trung Quốc năm 2025
Trung Quốc tiếp tục là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nông sản, thủy sản và hàng tiêu dùng. Tuy nhiên, từ năm 2025, nước này áp dụng nhiều quy định mới nhằm kiểm soát chất lượng và siết chặt thương mại biên giới, dẫn đến không ít khó khăn cho doanh nghiệp Việt.
Với mục tiêu giảm thiểu rủi ro từ hàng kém chất lượng và kiểm soát dịch bệnh, Trung Quốc chuyển mạnh sang hình thức nhập khẩu chính ngạch, loại bỏ dần hình thức tiểu ngạch – vốn từng chiếm tỉ trọng lớn trong hoạt động xuất khẩu tại các cửa khẩu biên giới Việt – Trung.
2. Rào cản trong hình thức xuất khẩu
2.1 Tiểu ngạch bị hạn chế
Từ ngày 01/01/2025, Trung Quốc chính thức siết chặt xuất khẩu tiểu ngạch. Cụ thể:
-
Chỉ cư dân biên giới được phép thực hiện giao dịch tiểu ngạch, với giới hạn số lần và giá trị cụ thể.
-
Hàng hóa phải có đầy đủ giấy tờ kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và tuân thủ quy định của phía Trung Quốc.
-
Hàng không đáp ứng yêu cầu sẽ bị từ chối thông quan, giữ lại tại cửa khẩu hoặc buộc phải quay đầu.
2.2 Chỉ công nhận chính ngạch
Từ năm 2025, Trung Quốc định hướng chỉ công nhận hình thức xuất khẩu chính ngạch. Điều này yêu cầu doanh nghiệp Việt phải:
-
Có hợp đồng ngoại thương rõ ràng.
-
Cung cấp đủ bộ hồ sơ xuất khẩu gồm: hóa đơn thương mại, phiếu đóng gói, hợp đồng, giấy chứng nhận kiểm dịch, giấy chứng nhận xuất xứ (C/O)…
-
Tuân thủ các quy định về kiểm tra chất lượng, tiêu chuẩn bao bì, ghi nhãn và vệ sinh an toàn thực phẩm.
3. Rào cản kỹ thuật và kiểm định chất lượng
3.1 Mã vùng trồng và cơ sở đóng gói
Các mặt hàng nông sản như sầu riêng, thanh long, mít, vải… bắt buộc phải có mã số vùng trồng và mã cơ sở đóng gói đã được đăng ký, cấp phép và phê duyệt bởi cơ quan chức năng của Trung Quốc.
Doanh nghiệp xuất khẩu cần đảm bảo:
-
Truy xuất được nguồn gốc từ vườn trồng đến khâu đóng gói.
-
Vùng trồng đạt chuẩn về quy trình canh tác an toàn, không sử dụng hóa chất cấm.
-
Cơ sở đóng gói đạt tiêu chuẩn vệ sinh, có biện pháp kiểm soát sinh vật gây hại.
3.2 Kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm
Trung Quốc tăng cường kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, chất cấm, vi sinh vật và mầm bệnh trong hàng nông sản nhập khẩu. Hàng không đạt tiêu chuẩn có thể bị tiêu hủy hoặc tái xuất về Việt Nam.
Đối với thủy sản, phải có giấy chứng nhận kiểm dịch động vật thủy sản, kiểm tra tồn dư kháng sinh, và quy trình sản xuất phải đảm bảo vệ sinh nghiêm ngặt.
3.3 Chứng nhận kỹ thuật và nhãn mác
Một số nhóm hàng đặc thù như máy móc, thiết bị điện, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc thú y… yêu cầu thêm các chứng chỉ như:
-
Chứng nhận hợp chuẩn (CCC).
-
Chứng nhận thiết bị an toàn (CRCC).
-
Đăng ký sản phẩm với cơ quan quản lý thực phẩm hoặc y tế Trung Quốc.
Bao bì hàng hóa cần ghi rõ thông tin nhà sản xuất, xuất xứ, hạn sử dụng và nhãn phụ tiếng Trung theo đúng quy định.
4. Rào cản phi thuế quan
4.1 Quy trình thông quan phức tạp
Thủ tục hải quan tại Trung Quốc thường xuyên thay đổi và yêu cầu rất chặt chẽ. Các lỗi như sai mã HS, khai báo thiếu, không đúng quy cách bao bì… dễ dẫn đến việc giữ hàng, bị xử phạt hoặc trả về.
Một số cửa khẩu yêu cầu đăng ký trước kế hoạch thông quan, kiểm tra thực tế ngẫu nhiên hoặc kiểm dịch chuyên sâu đối với từng lô hàng.
4.2 Chi phí tăng cao
Việc áp dụng chính ngạch kéo theo nhiều chi phí phát sinh:
-
Phí kiểm nghiệm, phân tích mẫu.
-
Phí lưu kho, vận chuyển tại cửa khẩu.
-
Phí thuê dịch vụ trung gian, đại lý làm thủ tục.
Điều này khiến giá thành hàng hóa bị đội lên, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam.
4.3 Rủi ro ùn ứ biên giới
Do thay đổi chính sách hoặc kiểm tra gắt gao, tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu như Móng Cái, Hữu Nghị, Lào Cai có thể tái diễn. Nông sản có đặc tính dễ hư hỏng như vải, nhãn, thanh long gặp nguy cơ thiệt hại lớn nếu chậm thông quan.
5. Giải pháp cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt
5.1 Chuyển đổi sang chính ngạch
Doanh nghiệp cần từ bỏ hoàn toàn tư duy “tiểu ngạch”, mạnh dạn đầu tư vào sản xuất – đóng gói theo tiêu chuẩn quốc tế, chuẩn hóa quy trình làm hồ sơ xuất khẩu.
Hợp tác với đối tác nhập khẩu uy tín phía Trung Quốc, ký kết hợp đồng rõ ràng và tuân thủ nghiêm túc quy định nhập khẩu của nước bạn.
5.2 Đăng ký mã số vùng trồng
Các hợp tác xã, nhà vườn cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để đăng ký mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. Đồng thời, áp dụng quy trình sản xuất sạch, hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất.
5.3 Cập nhật chính sách mới thường xuyên
Chính sách thương mại của Trung Quốc thay đổi rất nhanh, do đó doanh nghiệp cần chủ động cập nhật thông tin từ các cơ quan như Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp, Tổng cục Hải quan và Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc.
Ngoài ra, nên tham gia các hội chợ thương mại, chương trình kết nối cung cầu để tìm kiếm đối tác mới và mở rộng đầu ra.
Năm 2025 đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong hoạt động xuất khẩu hàng Việt sang Trung Quốc. Những rào cản và quy định mới đòi hỏi doanh nghiệp phải chuyên nghiệp hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
Dù có nhiều thách thức, nhưng nếu nắm bắt cơ hội, thích nghi với thay đổi và đi đúng hướng, thị trường Trung Quốc vẫn là mảnh đất tiềm năng rộng mở cho hàng hóa Việt Nam trong tương lai.
Dịch Vụ Nhập Khẩu Chính Ngạch Hàng Hóa Trung Quốc Về Việt Nam
Chuyển phát nhanh hàng hóa Algeria từ Hải Dương
