Đầu Tháng 5: Hơn 150 Container Sầu Riêng Bị Quay Đầu Từ Cửa Khẩu Về Phước An, Tổng Gần 2.400 Tấn
Tình hình xuất khẩu sầu riêng đầu tháng 5: Bất ngờ bị chặn tại cửa khẩu
Vào đầu tháng 5/2025, ngành xuất khẩu trái cây Việt Nam, đặc biệt là sầu riêng, đã gặp phải cú sốc lớn khi hơn 150 container sầu riêng bị phía Trung Quốc từ chối thông quan, buộc phải quay đầu trở về khu vực Phước An (Đắk Lắk) – nơi tập kết và xuất phát hàng hóa. Tổng lượng sầu riêng ước tính lên đến gần 2.400 tấn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả doanh nghiệp xuất khẩu lẫn bà con nông dân.
Đây không phải là lần đầu tiên nông sản Việt bị “ách tắc” tại cửa khẩu, nhưng quy mô và tác động của đợt này được đánh giá là rất nghiêm trọng, bởi số lượng hàng hóa lớn và thời điểm thu hoạch cao điểm.
Nguyên nhân khiến hàng loạt container sầu riêng bị trả về
1. Giấy tờ không đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt từ phía Trung Quốc
Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nguyên nhân chính khiến các lô sầu riêng bị trả về là do:
-
Mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói không đúng chuẩn.
-
Không đồng bộ thông tin giữa giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật, giấy chứng nhận chất lượng, và mã truy xuất nguồn gốc.
-
Một số lô hàng bị nghi ngờ không đảm bảo quy định về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
2. Chính sách kiểm soát biên giới chặt chẽ hơn
Trung Quốc đang siết chặt tiêu chuẩn nhập khẩu trái cây, đặc biệt là các mặt hàng từ Đông Nam Á như sầu riêng, nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường nội địa. Trong bối cảnh đó, việc kiểm soát vùng trồng, truy xuất nguồn gốc, mã số cơ sở đóng gói và quy trình xử lý sau thu hoạch được thực hiện nghiêm ngặt hơn bao giờ hết.
Tác động đến doanh nghiệp và nông dân
1. Doanh nghiệp đối mặt nguy cơ phá sản
Với trung bình một container sầu riêng trị giá từ 300 đến 400 triệu đồng, việc hơn 150 container bị trả về khiến các doanh nghiệp thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đồng. Không chỉ mất chi phí vận chuyển, lưu kho, mà còn phải đối mặt với nguy cơ:
-
Hư hỏng hàng hóa do thời gian vận chuyển dài và không có chỗ tiêu thụ.
-
Gánh nặng tài chính từ khoản vay ngân hàng để thu mua, đóng gói và vận chuyển.
2. Nông dân lao đao vì sầu riêng không tiêu thụ được
Nhiều hộ dân tại các vùng trồng trọng điểm như Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng rơi vào cảnh dở khóc dở cười khi sầu riêng đã thu hoạch mà không thể xuất đi. Giá sầu riêng tại vườn có thời điểm rớt từ 80.000 xuống còn 30.000 – 40.000 đồng/kg, thậm chí không có thương lái đến mua.
Cần làm gì để khắc phục và hạn chế sự việc tái diễn?
1. Chuẩn hóa vùng trồng và cơ sở đóng gói
Bộ Nông nghiệp đang yêu cầu các địa phương rà soát, cập nhật lại mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đã được cấp phép. Chỉ những đơn vị đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về vệ sinh, an toàn thực phẩm, và truy xuất nguồn gốc mới được phép tham gia xuất khẩu.
2. Tăng cường đào tạo nông dân và doanh nghiệp
Việc phổ biến kiến thức về tiêu chuẩn GAP, mã vùng trồng, kiểm dịch thực vật cần được thực hiện rộng rãi. Các doanh nghiệp cũng cần đầu tư nhiều hơn vào hệ thống quản lý chất lượng, kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, và ứng dụng công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc.
3. Mở rộng thị trường xuất khẩu
Không thể chỉ phụ thuộc vào một thị trường lớn như Trung Quốc, Bộ Công Thương đã khuyến nghị doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, tìm kiếm các cơ hội xuất khẩu sầu riêng sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, và châu Âu. Tuy nhiên, để thâm nhập được các thị trường này, yêu cầu về chất lượng cũng cần phải nâng cao hơn nữa.
Vai trò của chính quyền địa phương và ngành chức năng
Tại Đắk Lắk và các tỉnh Tây Nguyên, chính quyền địa phương đã vào cuộc hỗ trợ các doanh nghiệp và người dân giải quyết khó khăn:
-
Hỗ trợ chi phí lưu kho tạm thời.
-
Hướng dẫn hồ sơ pháp lý và làm việc với các đối tác Trung Quốc để đàm phán thông quan trở lại.
-
Khuyến cáo người dân không thu hoạch ồ ạt nếu chưa có đầu ra rõ ràng.
Kết luận: Cảnh báo từ một “cú sốc” xuất khẩu
Vụ việc hơn 150 container sầu riêng bị trả về từ cửa khẩu không chỉ là thiệt hại về kinh tế, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho toàn ngành nông sản Việt Nam. Để tránh lặp lại sai lầm, việc chuyển đổi sang xuất khẩu chính ngạch, tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn quốc tế là con đường bắt buộc.
Trong bối cảnh thị trường biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nông sản Việt Nam muốn vươn ra thế giới không thể đi theo con đường cũ, mà phải chuyên nghiệp, bài bản và có chiến lược dài hạn.
Xem thêm:
Vận chuyển thực phẩm khô từ Việt Nam đi Malaysia giá rẻ
Chuyển phát nhanh hàng hóa Algeria từ Hải Dương
