Tăng cường hợp tác kinh tế – thương mại ASEAN – Trung Quốc thông qua RCEP
Giới thiệu về RCEP
Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP – Regional Comprehensive Economic Partnership) là một trong những hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới, bao gồm 15 quốc gia: 10 nước ASEAN cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand. Được ký kết vào tháng 11 năm 2020 và chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2022, RCEP đã tạo ra một khu vực thương mại rộng lớn với hơn 2,3 tỷ dân và chiếm khoảng 30% GDP toàn cầu.
Trong bối cảnh thế giới đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng và chuyển đổi mô hình phát triển hậu đại dịch, RCEP được xem là nền tảng chiến lược thúc đẩy hợp tác kinh tế – thương mại giữa các quốc gia thành viên. Đặc biệt, hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc thông qua RCEP đang mở ra nhiều cơ hội quan trọng cho phát triển khu vực.

ASEAN và Trung Quốc – Đối tác thương mại chiến lược
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN trong nhiều năm qua, và ngược lại, ASEAN là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc kể từ năm 2020. Kim ngạch thương mại song phương giữa hai bên năm 2023 đạt hơn 970 tỷ USD, phản ánh mối quan hệ hợp tác kinh tế sâu rộng và ổn định.
Thông qua RCEP, sự kết nối giữa ASEAN và Trung Quốc càng trở nên chặt chẽ hơn, không chỉ nhờ việc cắt giảm thuế quan, mà còn nhờ các quy tắc xuất xứ hài hòa, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa di chuyển xuyên biên giới. Điều này đặc biệt quan trọng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), vốn chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế ASEAN.
Lợi ích cụ thể của RCEP đối với hợp tác ASEAN – Trung Quốc
1. Cắt giảm hàng rào thuế quan
Một trong những nội dung cốt lõi của RCEP là cam kết cắt giảm hơn 90% dòng thuế đối với hàng hóa trong vòng 20 năm. Đối với các sản phẩm xuất khẩu từ ASEAN sang Trung Quốc (và ngược lại), mức thuế giảm tạo điều kiện cạnh tranh tốt hơn, góp phần thúc đẩy xuất khẩu và gia tăng doanh thu cho doanh nghiệp.
2. Quy tắc xuất xứ thống nhất
RCEP áp dụng quy tắc xuất xứ chung cho toàn bộ 15 nước thành viên, giúp đơn giản hóa quy trình chứng nhận nguồn gốc sản phẩm. Điều này tạo thuận lợi cho doanh nghiệp ASEAN khi xuất khẩu sang Trung Quốc với chi phí và thời gian được tối ưu hóa.
3. Hợp tác chuỗi cung ứng và đầu tư
Trung Quốc đang thúc đẩy mô hình chuỗi cung ứng “nội địa hóa + khu vực hóa”. Thông qua RCEP, ASEAN có thể tận dụng lợi thế địa lý và nguồn lao động để trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực, đặc biệt trong các lĩnh vực như điện tử, dệt may, và thực phẩm chế biến.
Ngoài ra, các chính sách đầu tư trong RCEP cũng hỗ trợ tự do hóa dịch vụ và bảo hộ đầu tư, tạo môi trường kinh doanh ổn định cho doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào ASEAN và ngược lại.
4. Chuyển giao công nghệ và phát triển bền vững
RCEP không chỉ thúc đẩy thương mại hàng hóa mà còn khuyến khích hợp tác trong lĩnh vực công nghệ, đào tạo, thương mại số và phát triển xanh. Trung Quốc, với vai trò là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, có thể hỗ trợ ASEAN trong quá trình số hóa, hiện đại hóa sản xuất và chuyển đổi năng lượng.

Thách thức cần vượt qua
Tuy RCEP mang lại nhiều lợi ích, nhưng cả ASEAN và Trung Quốc cũng phải đối mặt với những thách thức như:
-
Sự chênh lệch phát triển giữa các nước ASEAN khiến việc tận dụng RCEP không đồng đều.
-
Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ trong khu vực còn hạn chế.
-
Thủ tục hành chính và cơ sở hạ tầng tại một số quốc gia ASEAN còn chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu.
Vì vậy, việc nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, cải cách thể chế và đầu tư vào logistics là điều cần thiết để khai thác tối đa tiềm năng từ RCEP.
Triển vọng hợp tác ASEAN – Trung Quốc trong tương lai
Nhìn chung, RCEP là nền tảng vững chắc để ASEAN và Trung Quốc tiếp tục củng cố và mở rộng quan hệ kinh tế – thương mại. Trong bối cảnh toàn cầu hóa đang gặp nhiều thách thức, RCEP giúp các quốc gia thành viên xây dựng một khu vực thương mại ổn định, linh hoạt và bền vững.
Một số lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh mẽ giữa ASEAN và Trung Quốc bao gồm:
-
Thương mại điện tử xuyên biên giới
-
Công nghệ xanh và năng lượng tái tạo
-
Logistics và chuỗi cung ứng thông minh
-
Du lịch và dịch vụ tài chính
Việc chủ động xây dựng chiến lược hợp tác dài hạn, kết hợp giữa chính sách nhà nước và năng lực doanh nghiệp, sẽ là chìa khóa để hai bên cùng phát triển, nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Hiệp định RCEP đã và đang trở thành chất xúc tác quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế – thương mại giữa ASEAN và Trung Quốc. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, việc tận dụng hiệu quả các cam kết và cơ hội từ RCEP sẽ giúp các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, tăng cường năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và hướng đến một nền kinh tế khu vực phát triển bền vững.
Xem thêm:
Vận chuyển thực phẩm khô từ Việt Nam đi Malaysia giá rẻ
Chuyển phát nhanh hàng hóa Algeria từ Hải Dương