Việt Nam và Trung Quốc cần ưu tiên hàng đầu thúc đẩy hợp tác đường sắt

Tăng cường kết nối hạ tầng – Chìa khóa cho phát triển kinh tế song phương

Trong bối cảnh hợp tác kinh tế, thương mại và giao thông ngày càng sâu rộng giữa Việt Nam và Trung Quốc, việc thúc đẩy hợp tác đường sắt giữa hai nước đang trở thành ưu tiên hàng đầu. Đây là một yếu tố then chốt để tăng cường kết nối hạ tầng, giảm chi phí logistics, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa và thúc đẩy giao thương xuyên biên giới.

Trong thời gian gần đây, lãnh đạo hai nước đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển hệ thống đường sắt liên vận, đặc biệt là tuyến đường sắt nối từ Việt Nam sang khu vực Tây Nam Trung Quốc. Việc tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn thể hiện mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia láng giềng.

Lợi ích chiến lược của việc phát triển đường sắt Việt – Trung

Việt Nam có vị trí chiến lược, là cửa ngõ ra biển của Trung Quốc với các tỉnh phía Nam như Quảng Tây và Vân Nam. Trong khi đó, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, hệ thống giao thông đường bộ đang dần quá tải, đặc biệt tại các cửa khẩu như Hữu Nghị (Lạng Sơn), Lào Cai, Móng Cái… gây ùn tắc hàng hóa và làm tăng chi phí vận tải.

Việc phát triển đường sắt kết nối trực tiếp giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ giúp:

• Tăng năng lực vận chuyển hàng hóa với chi phí thấp hơn và thời gian nhanh hơn so với đường bộ.

• Thúc đẩy xuất nhập khẩu nông sản, linh kiện điện tử, hàng tiêu dùng giữa hai nước.

• Kết nối các khu công nghiệp, khu kinh tế cửa khẩu với hệ thống logistics quốc tế.

• Góp phần giảm tải cho giao thông đường bộ, hạn chế tai nạn, bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, đường sắt liên vận Việt – Trung sẽ đóng vai trò then chốt trong chiến lược kết nối khu vực ASEAN với thị trường Trung Quốc và xa hơn là châu Âu thông qua hành lang vận tải quốc tế.

Những tuyến đường sắt cần ưu tiên phát triển

Hiện nay, một số tuyến đường sắt liên vận giữa Việt Nam và Trung Quốc đã được khai thác, tiêu biểu như tuyến Hà Nội – Đồng Đăng – Bằng Tường – Nam Ninh và tuyến Hà Nội – Lào Cai – Hà Khẩu – Côn Minh. Tuy nhiên, hệ thống này vẫn còn nhiều hạn chế như:

• Khổ ray chưa đồng bộ (Việt Nam dùng khổ ray 1.000mm, Trung Quốc dùng 1.435mm).

• Hạ tầng lạc hậu, tốc độ vận hành chậm.

• Quy trình thông quan tại các cửa khẩu đường sắt chưa thực sự thuận lợi.

Do đó, Việt Nam và Trung Quốc cần ưu tiên nâng cấp và mở rộng các tuyến đường sắt hiện có, đồng thời nghiên cứu xây dựng các tuyến mới, ví dụ:

• Tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng: Giúp kết nối nhanh vùng Tây Bắc với cảng biển lớn, đồng thời liên thông với Trung Quốc qua Hà Khẩu – Côn Minh.

• Tuyến đường sắt Hữu Nghị – Lạng Sơn – Hà Nội – Vinh – TP. Hồ Chí Minh: Tăng cường trục Bắc – Nam và mở rộng xuất nhập khẩu với Trung Quốc qua cửa khẩu Hữu Nghị.

• Kết nối với tuyến đường sắt Trung Quốc – châu Âu thông qua mạng lưới liên vận quốc tế (trục Nam Ninh – Trùng Khánh – Trung Á – châu Âu).

Tăng cường cơ chế hợp tác song phương

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, hai nước cần xây dựng một cơ chế hợp tác chặt chẽ, linh hoạt và hiệu quả, bao gồm:

• Thiết lập nhóm công tác hỗn hợp về đường sắt giữa Bộ Giao thông vận tải Việt Nam và Bộ Giao thông Trung Quốc.

• Thúc đẩy hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ xây dựng, quản lý và khai thác đường sắt.

• Hài hòa chính sách thuế, hải quan và quy trình logistics giữa hai nước nhằm tạo thuận lợi cho vận chuyển liên vận.

• Khuyến khích khu vực tư nhân và doanh nghiệp logistics tham gia vào các dự án đường sắt xuyên biên giới.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần đẩy nhanh tiến độ cải cách thủ tục hành chính, chuẩn hóa các quy định kỹ thuật và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào hoạt động vận tải và quản lý cửa khẩu.

Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam

Trung Quốc là quốc gia có hệ thống đường sắt hiện đại và phát triển nhất thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực đường sắt cao tốc và vận tải liên vận quốc tế. Nhiều tuyến đường sắt Trung Quốc đã kết nối với châu Âu, Trung Á, và Đông Nam Á, tạo thành mạng lưới “Một vành đai – Một con đường” (BRI).

Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi từ mô hình phát triển này để:

• Ứng dụng công nghệ hiện đại trong vận hành đường sắt (AI, IoT, tự động hóa).

• Xây dựng trung tâm logistics dọc tuyến đường sắt quốc tế.

• Tăng tính kết nối đa phương thức giữa đường sắt, đường bộ và cảng biển.

Việc tham gia vào mạng lưới vận tải quốc tế thông qua hợp tác đường sắt với Trung Quốc không chỉ là một lựa chọn chiến lược, mà còn là cơ hội để nâng tầm hệ thống hạ tầng Việt Nam, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong bối cảnh hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Trung Quốc ngày càng được mở rộng, đường sắt liên vận quốc tế là trụ cột chiến lược cần được ưu tiên phát triển. Việc thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác trong lĩnh vực này sẽ mang lại lợi ích to lớn về kinh tế, thương mại, kết nối vùng và giao lưu nhân dân.

Để đạt được mục tiêu đó, hai nước cần có quyết tâm chính trị cao, hành động cụ thể và đồng bộ từ trung ương đến địa phương, từ khu vực công đến doanh nghiệp tư nhân. Chỉ khi đó, đường sắt Việt – Trung mới thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế bền vững và là biểu tượng cho tình hữu nghị lâu dài giữa hai quốc gia.

Xem thêm:

Vận chuyển thực phẩm khô từ Việt Nam đi Malaysia giá rẻ

Chuyển phát nhanh hàng hóa Algeria từ Hải Dương